Pod znakiem pozyskiwania pieniędzy na nowe, służące rozwojowi publicznego transportu zbiorowego inwestycje oraz na nowy tabor upłynął 2024 rok w Miejskim Zakładzie Komunikacji w Toruniu. Jest się o co starać, bowiem miasto planuje w tej dziedzinie kolejne ważne działania.

W 2024 roku pojawiły się kolejne możliwości pozyskiwania środków unijnych na dalszy rozwój komunikacji miejskiej. Toruń od lat skrzętnie z tych możliwości korzystał i nadal czyni w tym kierunku skuteczne starania.

Nowy tabor

I tak w październiku br. Miasto Toruń za pośrednictwem Miejskiego Zakładu Komunikacji pozyskało niemal 68,5 mln zł dofinansowania na rozwój zeroemisyjnego transportu publicznego. Umowę o objęcie przedsięwzięcia wsparciem podpisano 31 października br.

W ramach projektu „Zakup autobusów zeroemisyjnych wraz z niezbędną infrastrukturą do ładowania - Etap III” planuje się zakup 25 autobusów elektrycznych klasy MAXI, dostawę i montaż 26 punktów wolnego ładowania typu plug-in ze złączem Combo2 o mocy 60 kW każdy zlokalizowanych na terenie zajezdni autobusowej  oraz dostawę i montaż trzech punktów ładowania szybkiego, pantografowego o mocy 400 kW każdy wraz z infrastrukturą zasilającą – stacjami transformatorowymi o napięciu 15kV.

Koszt realizacji wyniesie 71 900 000,00 zł netto (88 437 000,00 zł brutto), z czego ponad 95,2%, czyli 68 450 000,00 zł zostanie sfinansowane ze środków Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności w ramach Inwestycji G 1.3.2 Zeroemisyjny transport zbiorowy (autobusy).

Nowe elektryki będą nie tylko komfortowe, ale przede wszystkim ekologiczne, zeroemisyjne, przystosowane do przewozu osób z niepełnosprawnościami, o długości całkowitej 12 m, wyposażone m.in. w system informacji pasażerskiej, monitoring, klimatyzację, urządzenia do sprzedaży biletów, WiFi, ładowarki USB oraz system detekcji pożarów, a także nowoczesne magazyny energii. Na przełomie 2025 i 2026 roku planowana jest pierwsza dostawa pojazdów.

Najważniejszym celem projektu jest ograniczenie emisji niskiej, czyli emisji pyłów i szkodliwych gazów na wysokości do 40 m, a także redukcja hałasu komunikacyjnego.

Podpisanie umowy o objęcie wsparciem przedsięwzięcia daje miastu zielone światło na zakup kolejnych zeroemisyjnych autobusów i ładowarek. Dostawca autobusów został już wyłoniony w przetargu. Będzie nim firma Solaris. Obecnie postępowanie przechodzi standardową kontrolę Prezesa Urzędu Zamówień Publicznych. Po jej zakończeniu nastąpi podpisanie umowy z wykonawcą. Umowa wykonawcza pozwoli na zakup 10 sztuk fabrycznie nowych elektrycznych autobusów elektrycznych z opcją zakupu maksymalnie 30 dodatkowych autobusów o takich samych parametrach.

Wsparcie z KPO pozwoli na zakup 25 pojazdów, więc dla kolejnych dziesięciu starano się pozyskać dofinansowanie ze środków Funduszy Europejskich dla Kujaw i Pomorza 2021-2027. Wniosek o dofinansowanie dla projektu pn. „Zakup autobusów zeroemisyjnych wraz z dostawą i integracją infrastruktury do ładowania” został złożony 5 września br., przeszedł pozytywną weryfikację i w grudniu br. zapadła decyzja o przyznaniu Toruniowi środków. Obecnie trwają procedury zmierzające do podpisania umowy o dofinansowanie. Gdy zostanie ona podpisana, będzie można podpisać umowę z wykonawcą na dostawy elektrobusów w ramach wspomnianego już przetargu.

W zakres projektu wchodzi nie tylko zakup autobusów, ale także infrastruktury do ich ładowania: dwóch ładowarek szybkiego ładowania oraz pięciu podwójnych mobilnych ładowarek wolnego ładowania. Dostawca infrastruktury nie jest jeszcze wyłoniony. Otwarcie ofert w postępowaniu przetargowym nastąpi na początku stycznia.

Wartość projektu wyniesie 36 436 780,00 zł brutto, z czego 20 829 608,46 zł stanowi dofinansowanie ze środków UE z programu regionalnego.

Wsparcie z FEdKP, łącznie z pozyskanym wcześniej dofinansowaniem z Krajowego Planu Odbudowy da to możliwość zakupu 35 nowych „elektryków”, ale to nie wszystkie autobusy, które w wyniku starań czynionych w 2024 roku przybędą Toruniowi. 27 czerwca br. podpisano z firmą Solaris umowę na dostawę czterech kolejnych autobusów hybrydowych. Pojazdy trafią do nas latem 2025 r. Kupiono je ze środków własnych Gminy Miasta Toruń. Cena brutto jednego autobusu wynosi ponad 1,8 mln zł.

Miasto inwestuje także w tabor tramwajowy. 28 sierpnia 2024 r. podpisano z bydgoską PESĄ umowę na zakup czterech kolejnych Swingów z opcją zakupu ośmiu takich samych pojazdów. Cztery zakontraktowane tramwaje mają pojawić się w Toruniu pod koniec czerwca 2026 r. Wartość zamówienia, wraz ze specjalistycznym wyposażeniem obsługowym oraz pakietem eksploatacyjno-naprawczym, to niemal 58 mln zł brutto. Zakup ma zostać sfinansowany przy wsparciu unijnym, z programu Fundusze Europejskie na Klimat, Infrastrukturę i Środowisko w ramach projektu „Rozwój ekologicznej komunikacji miejskiej w Toruniu. Wniosek został złożony i jest w trakcie oceny.

Nowe tramwaje będą ok. 30-metrowe, z całkowicie niską podłogą, wyposażone m.in. w system informacji pasażerskiej, monitoring, klimatyzację, terminale do obsługi karty miejskiej, kasowniki, WiFi, łącza USB, przystosowane dla osób o specjalnych potrzebach, m.in. niepełnosprawnych, starszych, rodziców z wózkami. 

Modernizacja torowisk

Toruń dba także o rozwój infrastruktury dla nowoczesnej komunikacji miejskiej. W tym roku zakończyło się projektowanie modernizacji dwóch kolejnych odcinków torowisk tramwajowych – w ciągu ul. Konstytucji 3 Maja od ul. Ślaskiego do pętli Olimpijska oraz w ciągu ul. Kościuszki od wysokości wejścia na posesję Kościuszki 28-30 do ul. Olbrachta.

Pierwszy odcinek obejmie długość ok. 4,3 tys. metrów toru pojedynczego łącznie z pętlą Olimpijska, z uwzględnieniem przejazdu drogowego (łuku) na skrzyżowaniu Szosy Lubickiej/Ślaskiego. Powstanie także podstacja trakcyjna służąca do zasilania infrastruktury tramwajowej, instalacja do napełniania piasecznic w tramwajach. Tam, gdzie będzie to możliwe, torowisko zostanie wykonane w technologii zielonej.

W ciągu ul. Kościuszki modernizacja obejmie ok. 0,6 km linii dwutorowej (1215 mtp), sieć trakcyjną oraz infrastrukturę. Tu także znaczna część torowiska będzie zielona.

Obecnie w toku jest postępowanie przetargowe na roboty budowlane. Pozyskiwanie środków zewnętrznych z funduszy krajowych i regionalnych na te zadania jest w toku.

Nowa zajezdnia i linia tramwajowa

W mijającym roku trwały także prace nad bardzo ważnym zadaniem, które miasto chce realizować w latach 2025 - 2029 –budowa nowej zajezdni tramwajowej oraz  nowej linii tramwajowej na odcinku od pętli Motoarena na zachód Torunia.

Nowa zajezdnia tramwajowa będzie zlokalizowana w zachodniej części Torunia, tuż przy granicy miasta, na przedłużeniu ul. Łukasiewicza (pomiędzy Castoramą a lotniskiem), na terenie o powierzchni ok. 11,5 ha. Inwestycja obejmuje budowę wewnętrznego układu torowego i drogowego, hali naprawczo-warsztatowej z myjnią i tokarką podtorową mogącą pomieścić 12 pociągów 30-metrowych, hali odstawczej na kilkadziesiąt pociągów ok. 30-metrowych, budynku obsługi zajezdni, stacji zasilania dla potrzeb nowej linii i zajezdni, miejsc postojowych dla pojazdów technicznych i obsługi zajezdni, a także zagospodarowanie terenu wraz z małą architektura, zielenią itp. Planowany termin realizacji to okres pomiędzy czwartym kwartałem 2026 r. a pierwszym kwartałem 2029 r. Wstępny budżet budowy zajezdni tramwajowej, na podstawie studium wykonalności, wynosi ok. 130 mln zł netto.

Dojazd drogowy do nowej zajezdni zostanie zapewniony od południa od Szosy Bydgoskiej oraz od wschodu od ul. Łukasiewicza (w korytarzu planowanej trasu średnicowej), a dojazd torowy odbywać się będzie nową dwutorową linią tramwajową, łączącą pętlę Motoarena z nową zajezdnią. Linia będzie miała długość 3500 metrów toru pojedynczego. Przez pierwsze 100 metrów będzie ona biegła w pasie dzielącym jezdnie Szosy Bydgoskiej w kierunku zachodnim, a następnie skręci w ul. Pera Jonssona i dalej wzdłuż tej ulicy w bezpośrednie otoczenie Motoareny Toruń. Następnie skręci na północny zachód i wzdłuż planowanej drogi wschód-zachód w ciągu ul. Łukasiewicza dotrze do nowej zajezdni. Wzdłuż trasy przewidziano budowę trzech zespołów przystanków tramwajowych. Nowe torowisko będzie w większości torowiskiem zielonym. Planowany koszt budowy nowej linii to ok. 40 mln zł netto. 

Zarówno budowa nowej zajezdni tramwajowej, jak i nowej linii są planowane do realizacji w ramach projektu "Rozwój ekologicznej komunikacji tramwajowej w Toruniu", z dofinansowaniem z programu Funduszy Europejskich na Infrastrukturę, Klimat, Środowisko. Wniosek o dofinansowanie został złożony 27 czerwca 2024 r. Obecnie MZK przygotowuje się do procedur projektowych dla obu zadań.

W kolejnym etapie obok zajezdni tramwajowej planowana jest budowa zajezdni autobusowej. Tym samym zakończy się funkcjonowanie obecnej zajezdni przy ul. Legionów. Będzie to możliwe po uzyskaniu środków na budowę – w perspektywie ok. 2030 r.

Karta Miejska „JO”

W 2024 r. (26 marca) podpisano także umowę na wdrożenie systemu karty miejskiej. Jest to umowa trójstronna, pomiędzy Gmina Miasta Toruń, MZK i firmą Mera Systemy Sp. z o.o., a jej wartość to ponad 2 mln zł brutto

Karta miejska będzie jedną kartą zarówno do płatności za przejazdy komunikacją miejską, jak i do możliwości uzyskania rabatów za korzystanie z innych usług miejskich, np. muzeów, basenów, oferty instytucji kultury i sportowych. Będzie działała w aplikacji mobilnej, jako karta wirtualna, a także jako fizyczny, plastikowy nośnik.

W drodze konkursu, decyzją internautów wybrana została nazwa karty miejskiej „JO”, na którą głos oddało 1005 osób, spośród 2084 biorących udział w głosowaniu (48%poparcia).

Korzystanie z karty miejskiej przyniesie mieszkańcom Torunia wymierne korzyści. Torunianie będą mogli skorzystać z ulg na komunikację miejską (z uwzględnieniem parkingów P&R i strefy płatnego parkowania z aplikacją mobilną karty miejskiej), na usługi oferowane przez gminne jednostki, w tym m.in. baseny, lodowisko, muzea, korty tenisowe, teatr, wystawy, występy Toruńskiej Orkiestry  Symfonicznej. Planuje się udostępnienie systemu także dla podmiotów komercyjnych, np. hoteli, restauracji itp.

Program Toruńskiej Karty „JO” jest przeznaczony dla osób, które:

• są mieszkańcami Gminy Miasta Toruń i rozliczają podatek dochodowy od osób fizycznych w US w Toruniu
• dzieci osób ww. wymienionych do ukończenia 18 roku życia lub, w przypadku uczących się, do ukończenia nauki, ale nie dłużej niż do 26 roku życia

lub

• korzystających ze świadczeń udzielanych przez MOPR w Toruniu

lub

• dzieci i młodzież przebywająca w pieczy zastępczej
• niemieszkających w Toruniu uczniów toruńskich szkół
• niemieszkających w Toruniu studentów toruńskich uczelni

System karty miejskiej będzie systemem otwartym, umożliwiającym dalszą rozbudowę oraz integrację z systemami i aplikacjami (w tym aplikacjami mobilnymi) innych dostawców. Będzie umożliwiał dodawanie nowych usług, ulg oraz partnerów programu. Będzie systemem kontocentrycznym, co oznacza, że dane użytkownika i jego uprawnienia będą zapisywane na indywidualnym profilu, czyli koncie użytkownika w systemie centralnym. Nośnikami karty miejskiej, czyli identyfikatorami użytkownika będą e-karta (aplikacja mobilna), fizyczna plastikowa karta bezstykowa NFC w standardzie MIFARE, urządzenia obsługujące komunikację w standardzie NFC, np. smartfon, zegarek oraz karty płatnicze w standardzie EMV takie jak Europay, MasterCard, Visa.

Jednym z elementów systemu karty miejskiej będzie wyposażenie pojazdów komunikacji miejskiej w elektroniczne kasowniki (będzie ich 265), a jednostek miejskich w elektroniczne terminale do obsługi karty. Montaż urządzeń do obsługi karty w pojazdach MZK właśnie trwa. Uruchomienie systemu toruńskiej karty miejskiej planowane jest w pierwszym kwartale 2025 r.

Zostaliśmy docenieni

Działania MZK zostały w tym roku kilkukrotnie docenione. Spółka uzyskała trzeci diament do statuetki Lider Polskiego Biznesu – wyróżnienia przyznawanego przez BCC za najlepsze wyniki ekonomiczne  oraz angażowanie się w rozwój gospodarczy i etykę biznesu. Wyróżniono ją również odznaczeniem Firma dobrze widziana" oraz Medalem Europejskim (przyznanym przez BCC i Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny) za budowę nowej linii tramwajowej. Inwestycja ta została również doceniona w prestiżowym konkursie Modernizacja Roku i Budowa XXI wieku. Zdobyła tu  główną nagrodę w kategorii „Obiekty infrastruktury drogowej” oraz siódme miejsce w internetowym plebiscycie na 500 inwestycji z całej Polski.

Na tym Miejski Zakład Komunikacji w Toruniu nie zamierza oczywiście poprzestać. Przygotowywane są kolejne projekty, dzięki którym będzie się lepiej i wygodniej podróżowało.

O nowych inicjatywach będziemy informowali na bieżąco.